حمید پارسانیا در دومین نشست حسینیه حکمت که به مناسبت دهه محرم برگزار شد سخنرانی کردند. ایشان در این سخنرانی به طرح چیستی فلسفه اجتماعی شیعیان پرداختند.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، حمید پارسانیا در دومین نشست حسینیه حکمت که به مناسبت دهه محرم برگزار شد سخنرانی کردند. حمید پارسانیا،
پیش از هر چیز، تعریضی بر عنوان نشست ایراد داشتند؛ به طوری که عبارت فلسفه
اجتماعی شیعیان را مناسب ندانسته و اظهار داشتند که فلسفه اجتماعی، لفظی متاخر در
قبالِ علوم اجتماعی مدرن بوده و متاثر از تحولاتِ کلمه فلسفه می باشد. در نتیجه
باری را به امر دانش شیعیان تحمیل می کند که چندان از روایی برخوردار نیست. لذا،
مقتضی است تا خوانشی همدلانه و متناسب با فرهنگ و معارف شیعی ارایه شود. از این
رو، ایشان عنوان «نقش عاشورا در علم و عملِ اجتماعی شیعیان» را بهتر ارزیابی
کردند.
ایشان افزودند که در اینجا صحبت از علومی است که ناظر به حیات اجتماعی انسانها
بوده و واقعه عاشورا، به عنوان عنصری محوری در فرهنگ، تاریخ، و دانش اسلامی، در
این علوم انعکاس یافته و تاثیرگذار است. به اعتقاد ایشان، اولین لایه این
تاثیرگذاری که عمیق ترین سطح آن نیز هست، آن بخش از تحلیل هایی است که نسبت به
عاشورا در احادیث وجود داشته و در بخشی از معارف و دانش های شیعیان بازتاب آن را
می توانیم ببینیم. بر این مبنا، این حادثه، به صورت واقعه ای الهی دیده می شود که
از آدم تا خاتم وجود داشته و تا یوم قیامت نقش آفرینی خواهد کرد. در این رویکرد،
رویداد عاشورا ناظر به یک واقعه در سطح و مقطعی تاریخی و موقعیتی نمی باشد، بلکه
اتفاقی است که رخ داده، تمام نشده، و ازلی و ابدی است. بر این اساس، عاشورا به
حسبِ ظاهری در مقطعی از زمان به وقوع پیوسته ولی به لحاظِ حقیقتِ آن، سرمدی و
جاویدان بوده و با همه عالم و اهل عالم گره خورده است. از این منظر، هیچ یک از
کنشگرانِ واقعه عاشورا از این مسیله جدا نبوده و این موضوع محدود به امام حسین
علیه السلام یا اصحاب ایشان نیست، و حتی کسانی که در جبهه مقابل امام نیز قرار
گرفته اند، مشمول این حکم می گردند.
به اعتقاد این عضو هییت علمی دانشگاه
تهران، بر اساس دانش شیعی، در صحنه عاشورا همه بر اساس شاکله وجودی خود رفتار می
کنند و هیچ کس نمی تواند توجیه کند که تحت تاثیر محیط یا فرهنگ بوده است، چه بر
اساس عهد و پیمان خدا با همه آدمیان و فطرتِ درونی آنها و قدرتِ اختیارشان، در
همان صحرای کربلا برخی به جبهه حق پیوسته و برخی دیگر در جبهه باطل قرار گرفتند. پارسانیا در ادامه، سطوح و ساحت های
مختلف علم اجتماعی شیعیان در رابطه با واقعه عاشورا که با علوم اجتماعی مدرن
کاملاْ متفاوت است، به ترتیب ذیل شرح دادند:
1. تبیین واقعه عاشورا؛ که از این منظر این حادثه مشیتی الهی و رسالتی
عظیم بر دوش امام حسین بوده و صحرای کربلا ظرفِ تحقق این وظیفه الهی است.
2. توصیف واقعه عاشورا؛ که در اینجا در توصیفِ چگونگی زیست و رفتار
امام، عملِ امام خالصانه ترین عمل نسبت به خداوند سبحان و تعالی و عین وجه الله و
عمیق ترین مرتبه توحید و اوج شیفتگی جمال الهی قلمداد می شود.
3. تجویز واقعه عاشورا؛ در این سطح، به پیامدهای نهضت عاشورا پرداخته
شده و امام چون اسوه ای تصور می شود که برای تمامی انسانها در همه اعصار آموزنده
اند. در این ساحت، تاثیر عاشورا بر فقه اجتماعی شیعی، نحوه تعامل شیعیان با
قدرتهای موجود، و عمل و رفتار شیعیان در ادوار تاریخ مورد توجه قرار می گیرد.
علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به این لینک، فایل تصویری این سخنرانی را مشاهده کنند.