حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالله محمدی، مدیر گروه حکمت عملی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و دبیر علمی همایش «حکمت عملی، چیستی، مبانی و روش‌ها»، در گفت‌وگو با ایکنا، به تشریح جزئیات برگزاری این همایش پرداخت و گفت: همایش «حکمت عملی، چیستی، مبانی و روش‌ها» که امسال از سوی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار میشود فاز اول از سلسله همایش‌هایی است که قرار است با محوریت حکمت عملی در فضای فلسفی کشور محقق شود. در این دوره بنا بر دلایلی ترجیح دادیم که ابتدا نگاهی درجه دوم به خودِ حکمت عملی صورت گیرد؛ بدین معنا که اصل اینکه حکمت عملی چیست و چه مبانی و بنیادهایی دارد و چه روش‌هایی می‌تواند برای تحقیقاتِ حکمت عملی مورد استفاده قرار گیرد، را در این همایش مورد بررسی قرار می‌دهیم.
برداشت‌های متنوع از حکمت عملی
وی افزود: مباحث حکمت عملی به اندازه حکمت نظری در کشور ما فربه نیست و به همین دلیل برخی برداشت‌های متنوع درباره اینکه اصل حکمت عملی چیست، چه نسبی با حکمت نظری دارد و موضوع، غایت، قلمرو و روش‌های آن چیست، وجود دارد و به همین دلیل موضوع اولین همایش حکمت عملی را به «چیستی، مبانی و روش‌های حکمت عملی» اختصاص داده‌ایم.
محمدی بیان کرد: مقالات این همایش به دو سطحِ مقالات سفارشی و فراخوانی تقسیم میشود. چکیده‌ها در شهریورماه دریافت و بررسی شد و برخی از چکیده‌های ارسالی به محتوای مباحثِ حکمت عملی اختصاص داشت؛ چون اولویت ما چیستی و چهارچوب اصلی حکمت عملی به عنوان نگاهی درجه دوم به حکمت عملی است. همایش در ۲۶ دی ماه ۱۴۰۱ قرار است برگزار شود و مؤسساتی هم با ما همکاری دارند که از جمله آنها دانشگاه تهران و چند مورد از مؤسسات پژوهشی هستند. نکته دیگر اینکه چند پیش همایش و نشست را قبل از همایش برگزار میکنیم.
محورهای برگزاری همایش
وی یادآور شد: محورهای اصلی برگزاری این همایش ده مورد هستند که اول «چیستی حکمت عملی»، دوم «موضوع حکمت عملی»، سوم «غایت حکمت عملی»، چهارم« قلمرو حکمت عملی»، و پنجم «مبانی حکمت عملی» هستند که این مبانی هم شامل مبانی معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی هستند. محور ششم «روش بحث در حکمت عملی» است که اهمیت بسیار زیادی دارد؛ به دلیل اینکه در بین اندیشمندان این گفت‌وگو رایج است که آیا در حکمت عملی هم باید همانند حکمت نظری، صرفاً از روش برهانی استفاده کنیم یا خیر؟ نسبت عقل نظری و عقل عملی با حکمت عملی چیست؟ روش‌های تجربی در حکمت عملی جایگاهی دارند یا خیر؟
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران گفت: محور هفتم «رابطه حکمت عملی با دانش‌های همگن» است. در اینجا رابطه حکمت عملی با حکمت نظری، فقه، فلسفه‌های مضاف، علوم انسانی، علوم اجتماعی، عرفان، اخلاق و امثالهم بررسی میشود. محور هشتم «حکمت عملی در تراث وحیانی» است و اینکه حکمت عملی در قرآن و روایات چگونه توصیف شده است؟ محور نهم کارکردهای حکمت عملی است و در اینجا از این موضوع بحث میکنیم که حکمت عملی چگونه می‌تواند امتداد مباحث حکمت نظری را محقق کند؟ رابطه نظر و عمل در تحولات اجتماعی چگونه است و حکمت عملی چه سهمی در اینجا دارد؟
بررسی سیر تطور حکمت عملی در جهان اسلام
دبیر علمی این همایش تصریح کرد: آخرین محور همایش هم «تطورات حکمت عملی از یونان تا جهان اسلام» است. در اینجا بنا داریم نشان دهیم که حکمت عملی از بدو تولد یعنی از یونان باستان تا زمانی که به دست مسلمین رسید چه تطورات و نوآوری‌هایی داشته و چه شده که در مقاطعی، حکمت عملی در جهان اسلام رشد کرده و در مقاطعی رشد آن متوقف شده است.
وی در پایان سخنان خود گفت: فرصت ارسال مقالات تا شهریور ماه ۱۴۰۱ بود که البته فرصتی مجدد هم گرفتیم که تا حدود دهم مهرماه بود لذا الان برخی مقالات در مرحله داوری قرار دارند. سخنرانان کلیدی نیز هنوز مشخص نکرده‌ایم چون باید نزدیک همایش شویم و آن موقع از اعضای کمیته علمی یا خارج از کمیته علمی استفاده خواهیم کرد.