همایش روز جهانی فلسفه در دانشگاه علوم اسلامی رضوی و با همکاری مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، و به نقل از آستان نیوز، در این همایش حجت الاسلام دکتر سید احمد غفاری، استادیار گروه عرفان مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، ضمن تشکر از برگزاری این همایش در موضوع تأثیر عرفان اسلامی در اخلاق اجتماعی اظهار داشت: اخلاق اجتماعی موضوع زنده جامعه ما است و ما هر چقدر به این موضوع بپردازیم باز هم خلاءهای فکری آن فراوان احساس می‌شود.

وی در ادامه افزود: دلیل این خلاء، جدید بودن مفهوم اخلاق اجتماعی در جوامع است. ما روایات، آیات و نکات ارزشمندی داریم که دست‌نخورده باقی مانده که ورود حکیمانه به این موضوع می‌تواند با توجه به امکان و ظرفیتی که در دانش اسلامی و اندیشه اسلامی وجود دارد، به حوزه اخلاق اجتماعی کمک کند.

در این همایش حجت‌الاسلام سیدمحمد بایگی موسوی، دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی نیز با موضوع ثأثیر آموزش فلسفی بر رفتار و اخلاق اجتماعی سخنرانی کرد. وی با شرح مقصود فلسفه اظهار داشت: فلسفه مفاهیم مختلف و اینکه در چه معنایی مطلبی طرح می‌شود تفاوت دارد. فلسفه می‌تواند نظری، عملی، ماوراءالطبیعه یا سایر رویکردها باشد، که در این بحث، از نظام وجودشناخت مجردات و عوامل ماوراءالطبیعه استفاده می‌شود.

بایگی موسوی در ادامه تشریح کرد: خود این علم شناخت مجردات و عوامل ماورالطبیعه، علمی کاربردی و رفتاری نیست که بتواند اثری در جامعه داشته باشد که از قضا فلاسفه ماوراءالطبیعه را از دلایل شرافت فلسفه می‌دانند و ارسطو فلسفه را با این روال اشرف علوم می‌داند. دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی گفت: دلیلی ندارد چون ماوراءالطبیعه با عالم ماده سر و کار ندارد اثری هم از آن در عالم ماده نباشد. اینکه غایت بالذات فلسفه در عالم ماده ظاهر نمی‌شود معنایش این نیست که اثری ندارد و از جمله ثمرات آن رفتار آگاهانه یا ناآگاهانه است.

وی در ادامه افزود: رفتار آگاهانه یا ناآگاهانه بر اساس تأثیر تربیتی افراد شکل می‌گیرد و شکل‌گیری تفکر آگاهانه در فرد، بعد از یک دوره، درک جنبه امور است که ممکن است در اثر عوامل درونی یا بیرونی باشد. بایگی موسوی عنوان کرد: مواجه شخص با بالاتر از خودش ایجاد دید وسیع می‌کند و طبیعتاً کسی که دید وسیعی دارد به طور غیرمستقیم در نحوه رفتار و گفتار فردی و اجتماعی‌اش با کسی که نیازهای جزئی در خودش می‌بیند متفاوت است. او در پایان گفت: فلسفه یک علم مشکل است و اگر غلط هم ایجاد شده باشد، غلط سختی است و فهم آن کار هر کسی نیست و تلاش زیادی می‌طلبد. این ورزش ذهنی باعث می‌شود قدرت ذهنی افزایش یابد. بنابراین کسی که با فلسفه سروکار دارد برخورد متفاوت و نگاه عمیقی دارد.

دکتر علیرضا کهنسال، دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد هم با بیان مبانی اخلاق اسلامی در فلسفه به عنوان سخنران سوم اظهار داشت: مبانی اخلاق در فلسفه متعدد است. این مبانی اجمالاً مورد تأیید همه فیلسوفان است. تعریف مبانی از جمله فضلیت و رذیلت در تفسیر المیزان وجود دارد. اتحاد عاقل و معقول مبنای خیلی مهم و از نظریات ملاصدرا است. اینکه به هرچه بیاندیشیم همان می‌شویم از نظریات ملاصدرا است که آن را بنیان نهاد، ارکان آن را گذاشت و اشکالاتش را پاسخ داد.

وی افزود: مرحوم علامه طباطبایی که خود اخلاق اجتماعی و اجتماع را از دیدگاه یک فیلسوف بررسی کرد و در پاسخ به اینکه انسان چرا به سراغ جامعه، عدالت و قانون می رود، منافع انسان را مطرح کرد. کهنسال در پایان اظهار داشت: انسان به خاطر سود خودش به سراغ قانون می‌رود و برای منافع و عدالت تن به محدودیت‌های قانون می‌دهد و اخلاق اجتماعی خیلی به قانون‌مداری انسان کمک می‌کند.

محمدمهدی کمالی، استادیار پژوهشکده علوم اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به عنوان آخرین سخنران در موضوع فلسفه و نقش آن در تحلیل و تکوین اخلاق اجتماعی عنوان کرد: موضوع فلسفه، واقعیت است و اساس فلسفه بر واقعیت و مبارزه با پوچ‌گرایی شکل گرفته و فیلسوف آمده تا واقعیت را تبیین کند. از واقعیت‌های موجود جامعه، اخلاق است و فیلسوف وظیفه دارد همه چیز را نه کم و نه زیاد بیان کند و حتی سهم اشیاء را در نظر بگیرد.

او در پایان گفت: اگر چه فیلسوفان ما به این موضوعات کمتر پرداخته‌اند اما بسیاری از بزرگان از جمله علامه طباطبایی خود اخلاق و اجتماع را تحلیل کرده‌اند.

شایان ذکر است در پایان این مراسم از کتاب «هیولای اُولی، از توهم تا واقعیت» نوشته محمدمهدی کمالی که توسط دانشگاه علوم اسلامی رضوی در موضوع فلسفه منتشر شده است، رونمایی شد.