عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در همایش «بنیادهای فلسفی علوم انسانی و اجتماعی؛ مبانی انسان‌شناختی» بیان کرد: جریان اسماعیل فاروقی در زمینه انسان شناسی چند مبانی اصلی دارند از جمله اینکه به مبدأ خلیفه الله بودن انسان بر روی زمین به میزان زیادی اشاره می‌کنند. همچنین یکی از مسئولیت‌های انسان را آباد کردن زمین معرفی می‌کنند.
به
گزارش روابط عمومی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به نقل از خبرنگار ایکنا، دومین همایش «بنیادهای فلسفی علوم انسانی و اجتماعی؛ مبانی
انسان‌شناختی» روز چهارشنبه ۲۶ بهمن‌ماه
برگزار شد.
سیدهادی
ساجدی، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، در این نشست با موضوع «انسان شناسی
از منظر جریان اسماعیل فاروقی و بازتاب آن در تولید علوم انسانی» به سخنرانی
پرداخت که در ادامه می‌خوانید؛
جریان
اسلامی سازی معرفت اسماعیل فاروقی، کتاب‌های متعددی به زبان‌های زیادی نگاشته‌اند.
این جریان تحولاتی اساسی داشته و در حرکت اول سراغ قرآن می‌‌روند و می‌خواهند
علوم انسانی را از دل قرآن بیرون بیاورند و کتاب‌هایی در این راستا به رشته تحریر
در می‌آورند اما بعداً به این نتیجه رسیدند که هدف آنها در زمینه تولید علوم انسانی
اسلامی محقق نشده است.
توجه
به فقه مقاصدی
همچنین
فضای اشعری‌گری بر ذهن اینها حاکم است و بخشی از عقب‌ماندگی جهان اسلام را ناشی از
تصوف می‌دانند لذا در ابتدا، هم با عرفان و هم فلسفه مشکل دارند. این افراد بیشتر
به سمت فقه رفتند و فقه آنها فقه مقاصدی است یعنی معتقدند باید مقاصد الشریعه را
استخراج کرده و بر اساس آنها به تأسیس جامعه شناسی یا روانشناسی اسلامی برسیم.
در یکی
دو دهه اخیر متوجه شدند که از دل فقه هم نمی‌توانند علوم اسلامی را بیرون بیاورند
بنابراین به سمت عرفان و فلسفه گرایش پیدا کردند در حالی‌که قبلا نسبت به عرفان و
فلسفه موضع‌گیری داشتند. این اقدام از یک حیث قابل تقدیر است که به اهمیت فلسفه پی
بردند و از یک حیث خطرناک است چراکه گزارش‌های آنها از اندیشمندان مسلمان سطحی است
و از سوی دیگر چون در بستر جامعه غربی زندگی می‌کنند بنابراین فلسفه غربی تأثیر زیادی
بر آنها گذاشته است.
مبانی
جریان فاروقی
در زمینه
انسان شناسی چند مبانی اصلی دارند از جمله اینکه به مبدأ خلیفه الله بودن انسان بر
روی زمین به میزان زیادی اشاره می‌کنند. معتقدند انسان چون خلیفه الله است بنابراین
مسئولیت پذیرش وحی الهی بر عهده وی است. مبانی دیگر آنها این است که یکی از مسئولیت‌های
انسان را آباد کردن زمین معرفی می‌کنند و یکی از نقدهای آنها به جریان تصوف در مصر
این بود که توجهی به آباد کردن زمین نداشتند.
یکی دیگر
از مبانی در زمینه انسان شناسی ایجاد هماهنگی بین سنت‌های الهی و جهان تکوین است یعنی
انسان مسئولیت دارد سنت‌های الهی را در زمین تحقق ببخشد. جریان اسماعیل فاروقی، به
پرداختن به علوم طبیعی نیز اعتقاد دارند چون بسیاری از افراد این جریان تحصیل‌کرده‌های
پزشکی و مهندسی در اروپا و آمریکا هستند. افراد این جریان، کتاب‌هایی در زمینه
علوم اسلامی از جمله با عنوان روانشناسی اسلامی تولید کرده‌اند و با این مبانی که
بیان شد دنبال تولید علوم انسانی اسلامی هستند.