به گزارش روابط عمومی موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، در روز سه‌شنبه ۲۲ آبان‌ماه ۱۴۰۳، دومین پیش‌نشست همایش «رنه گنون و احیاء خمیرۀ ازلی» با عنوان «هنر و پیشۀ سنّتی» برگزار شد.
در این نشست دکتر بابک عالیخانی، دکتر اسماعیل رادپور و دکتر پژمان رادمهر سخنرانی‌هایی ارائه کردند که خلاصۀ آنها در ادامه می‌آید. همچنین در کنار این محفل پرشور، نمایشگاهی از آثار هنر سنتی برپا بود که با استقبال بسیار شرکت‌کنندگان مواجه شد.
خلاصه سخنرانی دکتر بابک عالیخانی، دانشیار گروه ادیان و عرفان موسسه حکمت و فلسفه، با موضوع «شاهنامه و حکمت خسروانی»
حکمت خسروانی و حکمت فهلوی، دو نامی است که سهروردی بر حکمت فرس قدیم -یا همان حکمت ایران باستان- نهاده است. از مداقه در آثار شیخ اشراق به دست می‌آوریم که عنوان حکمت فهلوی بر حکمت زردشتی اطلاق می‌شود، حکمتی که مستفاد از اوستا و متون پهلوی است. لفظ فهلوی معرّب پهلوی است که همان زبان آثار تفسیری زردشتی باشد. از طرف دیگر، عنوان حکمت خسروانی دلالت دارد بر حکمت پیشازردشتی که آن حکمت، در نهایت، به کیومرث -نخستین انسان و نخستین شهریار- نسب می‌بَرَد. خمیره خسروانی، خمیره منسوب به شخص کیخسرو ست، چنان که خمیره فیثاغورسی، خمیره منسوب به شخص فیثاغورس است. کیخسرو که هشتمین شهریار کیانی باشد، همانند مسیح، خاتم یک دوره از ولایت است، در عین حال که آن حجت دوران و ولی زمان خویش، هم اکنون از زمره رجال الغیب و از جمله ذخایر الهی به شمار می‌رود، و مطابق متون پهلوی، سرانجام در زمان سوشیانس، از جایگاه آسمانی خود در کنگ‌دژ یا هورقلیا به در خواهد آمد، تا سوار بر اشتری، موعود کل اقوام و ملل -علیه الصلوة و السلام- را نصرت دهد و یاری رساند. ما در این گفتار از حکمت کیخسرو سخن می‌گوییم، بی آنکه کلام پژوهندگان داخلی یا خارجی را تکرار کنیم. بر عکس، بناداریم شمه‌ای از دکترین سیاسی کیخسرو را بیاوریم که نه تنها الهام‌بخش شهریاران هخامنشی و مابعد ایشان بوده است، بلکه در عصر حاضر رهگشای متحیران و رهنمای گمگشتگان نیز تواند بود. در این جستار، نه تنها از کتاب الواح عمادی شیخ اشراق بهره برده‌ایم، بلکه از کتاب موسوم به موبدی و شهریاری شیخ نواشراق-یعنی رنه گنون- هم مطالبی را اقتباس کرده‌ایم.
خلاصۀ سخنرانی دکتر اسماعیل رادپور، استادیار موسسه حکمت و فلسفه، با موضوع «معانی تمثیلی در هنر بافندگی»
در هنر بافندگی تمثیلات فراوانی با معانی حکمی ژرف هست که پیشینیان در سنن مختلف به آنها توجه داشته‌اند. این تمثیلات بر مراتب مختلف هستی از صقع ربوبی تا مراتب مخلوق دلالت می‌کند. رشته‌های تار و پود اولاً رمزی است از حیثیات دوگانه مطلق-لایتناهی ذات که در بافتار هستی یا تعین ثانی نمودار می‌شود. این معنی را از جمله در کتاب هُوَای‌نَان‌دْزی که از کتب مهم معرفتی در تعلیم دائویی چین به شمار می‌رود، می‌توان پی گرفت. همچنین در تمثیلات خطی یی‌جْینگ (دفتر تجلیات)، به طرق مختلف، سه‌خطی‌ها و شش‌خطی‌ها، یا خطوط یانگ و یین، و یا دو سه‌خطی پدر و مادر و شش سه‌خطی دیگر به ترتیب تار و پود دانسته شده است. از آنجایی که خطوط تمثیلی یی‌جْینگ هم دال است بر مرتبه ازلی یا آسمان قِدم (سْیِن‌تیِن) و هم بر مرتبۀ مخلوق یا آسمان حدوث (هَوتیِن)، این خطوط رمزاً هم بافتار مبادی ازلی را نمودار می‌سازد و هم منسوج ظهور کلی. در تمثیلات وِدایی از تورِ اینْدْرَه سخن به میان می‌آید که او به واسطه این تور که هم عالم میانی یا مثالی است و هم عالم ناسوتی، مردمان را در تاریکی غواسق فرومی‌برود. مطابق با تمثیل مشهور اوپَنیشَدی، همچون عنکبوتی که تار خود را از لعاب خود می‌تند، در آن حرکت می‌کند و باز آن را می‌بلعد، بْرَهْمه (مبدأالمبادی) واجد صفات فعلیۀ خالقیت و ابقاگری و افناگری دانسته می‌شود. پردۀ این عالم یا مایا یا حجاب کلی منسوجی است بافته شده از تارهای یانگ‌ای یا آسمانی یا ذاتی و پودهای یین‌ای یا زمینی یا جوهری. در این نظرگاه، مفهوم «حجاب»، جهات منفی تمثیل عنکبوت را یادآور است. مطابق تعالیم قرآنی، اهل کفر در تقلیدی وارونه حجابی از ظنون و شکوک فردی می‌سازند و در آن لانه می‌کنند که خانه‌ای است سست و بی‌بنیاد و عبور از بافتار این اوهام فردی و منسوجات تکوینی به همدیداری با بافندۀ بزرگ، یعنی حضرت واحد بزرگ (تَای‌یی) به تعبیر هُوَای‌نَان‌دْزی، تواند انجامید.
خلاصۀ سخنرانی دکتر پژمان رادمهر با موضوع «تاملی در موسیقی سنتی ایران بر بنیان اندیشگی حکمت جاودان»
در بخش سوم، دکتر پژمان رادمهر، پژوهشگر مطالعات حکمی موسیقی در سنّت ایرانی-اسلامی، سخنرانی ای را با عنوان «تاملی در موسیقی سنتی ایران بر بنیان اندیشگی حکمت جاودان»ارائه کرد. وی ابتدا ضمن اشاره ای کوتاه به مفهوم «سنت» و به تبع آن، مفهوم «هنر سنتی» نزد اهل جاودان خرد، خاطرنشان کرد که منظور از موسیقی سنتی ایران در سخنان خود، نوعی از موسیقی کلاسیک ایرانی است که از نظرگاه «جاودان خرد» سنتی است و این نوع موسیقی، با آنچه در عرف عام و خاص، موسیقی سنتی ایران خوانده می شود، گاه تفاوت هایی اساسی دارد. سپس، وی در تبیین «بنیان اندیشگی حکمت جاودان» در سخنرانی خود، مبادی بحث را بر اساس آرای حکمای حکمت جاودان درخصوص هنر سنتی، به اختصار ذکر نمود.
در بخش اصلی سخنرانی، وی به بیان مصادیقی از نسبت الحان و اوزان موسیقی سنتی ایرانی معاصر با علم سنتی «موسیقی نظری ایرانی-اسلامی» پرداخت و نیز اشاره هایی داشت به ارتباط عمیق این الحان و اوزان (و مفاهیم علم سنتی مذکور) با هندسه قدسی اسلامی (و متافیزیک و کیهان شناسی مرتبط با این هندسه). در انتها، وی با پخش نمونه ای صوتی از موسیقی سنتی ایرانی -که اسلایدهای پس زمینه آن، رابطه مطالب مطرح شده را با نمونه صوتی نشان می‌داد- سخنان خود را به پایان برد.